پتانسیل‌سنجی خطر سیلاب شهری با رویکرد توسعۀ شهری ایمن (مطالعۀ موردی: شهر گنبد‌کاووس)

Authors

  • اصغر ضرابی استاد گروه جغرافیاو برنامه ریزی شهری ، دانشگاه اصفهان،
  • رسول حسام دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان
Abstract:

تغییرات آب‌وهوایی سیلاب را به‌همراه دارد. سیل می‌تواند نتیجۀ ریزش باران‌های شدید، ذوب سریع برف و یخ یا تخریب سدها باشد. این فرایند هر علتی که داشته باشد، وقتی که وارد مناطق شهری می‌شود موجب خسارات و گاهی کشته شدن افراد می‌شود؛ زیرا شهر در جریان رشد و توسعۀ خود، به فضاهای هیدرولوژیکی طبیعی تجاوز می‌کند. شهر گنبد در طی سنوات گذشته به‌ویژه در سیل‌ سال‌های 1371، 1380 و 1381 با تهدید سیلاب شهری مواجه بوده و نوع سیلاب، تلفیقی از رودخانه‌ای و ناگهانی بوده است. بی‌توجهی به تهدید شهر گنبد در اثر ریسک‌های سیلاب شهری سبب شده است که در این پژوهش، پتانسیل مخاطرات سیلاب شهری و سیل‌خیزی شهر گنبد بررسی شود. براساس ویژگی‌های سیل‌خیزی طبیعی و انسانی گنبدکاووس و با در نظر گرفتن تمامی جوانب دخیل در پتانسیل خطر سیل و ریسک در توسعۀ شهری به بررسی کاهش مخاطرات سیل برای شهر گنبد‌کاووس در قالب 54 عامل به‌روش تحلیل سلسله‌مراتبی AHP در یک جامعۀ متخصص 35 نفری متشکل از مقامات ارشد، مدیران کل و کارشناسان همۀ سازمان‌های مرتبط پرداخته شد. از میان سه معیار اصلی، معیار مطالعات و برنامه‌ریزی دستگاه‌های اجرایی با بیشترین وزن (75/0) مهم‌ترین تأثیر را در موضوع کاهش مخاطرۀ سیل شهری دارد. همچنین نقشۀ حاصل از خطرپذیری شهرستان گنبدکاووس که با استفاده از 9 پارامتر تعیین شد، بیانگر قرارگیری این شهر در پهنۀ با پتانسیل خطر زیاد است. نتایج حاصل و اتفاقات سیل اخیر حاکی از آسیب‌پذیری شهر گنبد ناشی از ریسک بیرونی سیلاب است. در سال‌های گذشته به ارتقای ایمنی شهر و پایین‌دست توجه نشده است و بر این اساس، باید مطالعات و برنامه‌ریزی جامع توسط دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در نظر گرفته شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و تحلیل شاخص‌های استراتژی توسعۀ شهری (CDS) در توسعۀ گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: شهر چابکسر)

در گردشگری شهری ارتباط بین سازمان‌های مؤثّر، فرآیند برنامه‌ریزی، توسعة زیرساخت‌ها، تأمین منابع مالی، نظارت و جهت‌دهی به اقدامات، شناسایی ظرفیّت‌ها، تغییر رویکردها و فرهنگ‌سازی، کشف مزیّت‌های جدید از مسائل اصلی مدیریت شهری محسوب می‌شود. شهر چابکسر نیز به عنوان یکی از شهرهای مبدأ گردشگری، نیازمند نگاه راهبردی برای تدوین مدیریت یکپارچة گردشگری شهری است. اجرای طرح‌های سنّتی و فقدان رویکرد یکپارچه موجب ...

full text

تحلیل توان‌های محیطی برای توسعۀ شهری (مطالعۀ موردی: شهر ایلام)

یکی از مشکلات عمده در برنامه‌ریزی شهری با توجه به رشد جمعیت و کمبود مکان‌های مناسب برای رشد شهری، تعیین اراضی مناسب برای گسترش کالبدی شهر است. توسعة کالبدی شهر فرایندی اجتناب‌ناپذیر و ناشی از عوامل و اثرات متعدد است که پیامد آن در جهات و نقاط مختلف وجود دارد. به‌منظور جلوگیری از مشکلات و پیامدهای حاصل از توسعة کالبدی شهر ضروری است روند گسترش و توسعة شهر به‌صورت کنترل‌شده و براساس قوانین و اصول ...

full text

تحلیل تناسب چیدمان عناصر کالبدی فضا در منطقۀ رشد شهر با رویکرد توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 22 تهران)

شهر تهران، پایتخت ایران، از گذشته تا کنون چالش‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و طبیعی متعددی همچون جنگ‌های جهانی، گذار از سنت به مدرنیسم و پست‌مدرنیسم و آثار تحولات جهانی را پشت‌سر گذاشته است. روند شهرنشینی و شهرسازی تهران، از شکل‌گیری تا کنون، در کنار تغییر و تحولات متأثر از عوامل و شرایط گوناگون زمانی-مکانی داخلی و خارجی، سبب ایجاد دگرگونی‌هایی در شکل و محدودة شهر و بروز شرایط جدیدی، با ...

full text

تحلیلی بر جمعیت‌پذیری و توسعۀ شهری با تأکید بر پایداری منابع آب (مطالعۀ موردی: شهر یزد)

در پژوهش پیش رو، در مرحلة اول به ارزیابی پایداری منابع آب شهر یزد براساس مدل‌های توسعة شهری پایدار پرداخته شد و سپس جمعیت بهینة یزد براساس تأمین آب مورد نیاز در سال 1395 تعیین شد. بر‌اساس ماهیت هدف‌گذاری، از روش تحقیق ترکیبی (اطلاعات کیفی پشتوانه‌ای برای اطلاعات کمی) استفاده شد. در این پژوهش، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، فرم‌های پایدار شهری بررسی و در ادامه، مدل‌های پایداری منابع آب شناسا...

full text

پتانسیل‌یابی مناطق توسعۀ شهری با استفاده از شبکۀ عصبی مصنوعی (مطالعۀ موردی: شهر کرمانشاه)

رشد سریع شهرنشینی و توسعة شهری به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، به درک الگو و فرایندهای پیچیدة رشد شهری با روش علمی و کارآمد نیاز دارد. لازمة ایجاد رشد شهری پایدار و برنامه‌ریزی توسعة شهری، درک الگوهای صحیح رشد شهری است. کرمانشاه نهمین شهر پرجمعیت کشور و یکی از چهار شهر نخست ایران از نظر حادبودن معضل حاشیه‌نشینی است. هدف این پژوهش، بررسی پتانسیل توسعة شهری در این شهر است. بدین­منظور،‌ ‌شبکة عصبی...

full text

ارزیابی مراکز شهری مبتنی بر رویکرد پاسخ‌دهی محیطی (نمونه موردی: منطقه مرکزی شهر گنبدکاووس)

بخش مرکزی شهر به عنوان یکی از اجزای اصلی شهر، همواره در طول تاریخ حائز اهمیت بوده‌است. اقشار مختلف مردم با اهداف مختلف، نیاز به حضور و تردد در مراکز شهرها را دارند. این درحالی است که فضاهای شهری برای شکل‌گیری بسیاری از خاطرات اجتماعی و برقراری تعاملات نیز می‌توانند کمک‌کننده باشند. طراحی محیط شهری به‌عنوان بستر مناسب برای حضور گسترده شهروندان، می‌تواند بسیاری از نیازهای آنها را به نحو مطلوبی پا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  17- 32

publication date 2019-06-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023